Grafika: Pixabay/Pexels

Nauczyć, jak się uczyć

Edukacja bardzo często kojarzy nam się przede wszystkim ze zdobywaniem konkretnych umiejętności, takich jak czytanie, pisanie, liczenie, czy komunikacja w języku obcym. W nauczaniu skupiamy się na zdobyciu przez naszych uczniów konkretnych kompetencji. Warto jednak pamiętać, że kompetencją równie ważną do przyswojenia, jeśli nie ważniejszą, jest umiejętność uczenia się. Dlaczego? Dzięki umiejętności samodzielnego uczenia się, nasz uczeń będzie w przyszłości w stanie łatwiej przystosować się do zmieniających się warunków na rynku pracy i do przyswajania nowej wiedzy, która będzie się pojawiała wraz z rozwojem nauki.

Kompetencja uczenia się - co to takiego?

Na kompetencję uczenia się składają się m.in.:

  • wiedza o własnych celach dotyczących uczenia się (warto wyznaczyć sobie cele dalekosiężne, jak chociażby dojście do określonego poziomu komunikacji w wyznaczonym czasie, i podzielić ich realizację na mniejsze etapy, np. określić ile czasu dziennie przeznaczyć na naukę języka lub ilu nowych słówek dziennie się uczyć)
  • wiedza o możliwości uzyskiwania wsparcia i umiejętność proszenia o nie
  • wytrwałość w uczeniu się (pomoże w tym wyznaczenie realistycznych celów na każdy dzień)
  • umiejętność koncentracji
  • zarządzanie, planowanie i organizacja swojego procesu uczenia się
  • systematyczność (tu z pomocą przychodzi insta.ling, jako że pomaga ćwiczyć systematyczność - oceniana jest liczba wykonanych sesji a nie poprawność wpisania słówek)
  • wykorzystywanie nowych narzędzi i technik do uczenia się (w tym nowych technologii)
  • umiejętność szukania źródeł i sięgania po nie
  • poszukiwanie konkretnych informacji
  • przyswajanie nowego materiału
  • zdobywanie nowych umiejętności
  • ocena swojej pracy
  • nastawienie na rozwiązywanie problemu
  • wiara we własne możliwości
  • korzystanie z własnych i cudzych doświadczeń

Grafika: Christina Morillo/Pexels

Jak wspierać uczniów?

Wspieranie uczniów w rozwijaniu powyższych kompetencji będzie wyglądało różnie na poszczególnych etapach edukacji, ale warto to robić już od najmłodszych lat szkolnych. W jaki sposób? Np. zachęcając uczniów do zastanowienia się, w jakich sytuacjach mogą wykorzystać zdobyte na lekcjach języka obcego umiejętności w prawdziwym życiu. Możliwości jest dużo. Częstą motywacją do nauki języka jest chęć podróżowania i poznawania nowych kultur. Wielu uczniów wykorzystuje znajomość języka do oglądania filmów w oryginale lub w grach komputerowych do rozmawiania z graczami z innych krajów. Nasi starsi uczniowie mogą mieć w planach studia lub pracę za granicą i to będzie dla nich głównym bodźcem do nauki. Uświadamiając sobie cel nauki i mając go przed oczami, uczniom łatwiej jest wytrwać w systematyczności. W motywowaniu uczniów ważne jest również chwalenie, ale pochwały powinny dotyczyć systematyczności, postępów, wymiernej pracy, którą wykonał uczeń, a nie jego zdolności czy inteligencji. Innymi słowy, należy chwalić ucznia za to, co od niego zależy. Dobrym pomysłem będzie również poświęcenie jednej z lekcji na omówienie strategii uczenia się, na której przedstawimy różne style uczenia się i pozwolimy uczniom podzielić się na forum klasy swoimi strategiami przyswajania wiedzy - być może ktoś z nich zna ciekawą aplikację lub stronę do nauki języka, a ktoś inny ma ciekawy, skuteczny system prowadzenia notatek?

Takie dzielenie się pomysłami pozwala na wymianę doświadczeń między uczniami i wzajemną inspirację. Jest mnóstwo sposobów na to, by wspierać uczniów w procesie edukacji. My, jako nauczyciele, powinniśmy skupić się nie tylko na wtłoczeniu im wiedzy, ale również nauczyć ich jak się uczyć.

Barbara Frącz

Źródła:

  • Crabbe, D. (1993). Fostering autonomy from within the classroom: the teacher's responsibility. System, 21(4), 443-452.
  • Nielsen, B. M. (2019). Fostering learner autonomy in foreign language learning: Justifications, definitions, misconceptions, and interrelated components for its realization.
  • Palfreyman, D. M., & Benson, P. (2019). Autonomy and its role in English language learning: Practice and research. Second handbook of English language teaching, 661-681.